Stawy skroniowo-żuchwowe -Wpływ leczenia ortodontycznego

Leczenie ortodontyczne ma na celu poprawę ustawienia zębów i korygowanie wad zgryzu. Co ważne podkreślenia — to nie tylko wpływa na estetykę uśmiechu. To również może mieć istotny wpływ na zdrowie ogólne jamy ustnej. Jednak ortodoncja to dziedzina, która nie ogranicza się wyłącznie do zębów. Jej efekty mogą sięgać znacznie dalej, w tym do stawów skroniowo-żuchwowych (SSŻ). Te stawy, choć niewielkie, pełnią kluczową rolę w procesie mówienia, jedzenia oraz innych podstawowych czynnościach, które wykonujemy na co dzień. 

Przeczytaj również: Leczenie ortodontyczny – co może zaoferować?

Czym są stawy skroniowo-żuchwowe?

Stawy skroniowo-żuchwowe łączą żuchwę z czaszką, umożliwiając ruchy, które pozwalają na otwieranie i zamykanie ust. Ponadto, żucie, mówienie oraz wykonywanie innych precyzyjnych ruchów. Każdy staw skroniowo-żuchwowy składa się z głowy żuchwy (główka stawu), która mieści się w dołku stawowym w kości skroniowej. W stawie znajduje się krążek stawowy, który działa jak amortyzator, pozwalając na płynny ruch żuchwy. Dodatkowo, stawy te są otoczone licznymi więzadłami i mięśniami, które kontrolują ruchy żuchwy i stabilizują ją w czasie normalnej aktywności.

Każdy nieprawidłowy ruch lub zmiana w ustawieniu zębów może prowadzić do przeciążenia tych stawów. To z kolei może skutkować bólem, dyskomfortem, a w skrajnych przypadkach — trwałymi uszkodzeniami. To zjawisko jest nazywane zaburzeniami stawu skroniowo-żuchwowego (TMD — temporomandibular disorders). W tym kontekście leczenie ortodontyczne, które poprawia ustawienie zębów i zgryzu, ma potencjał wpływania na zdrowie SSŻ.

Jak leczenie ortodontyczne może wpłynąć na stawy skroniowo-żuchwowe?

Leczenie ortodontyczne polega na stosowaniu aparatów, które mają na celu stopniowe przesuwanie zębów do bardziej prawidłowego ustawienia. Zmiana w ustawieniu zębów i zgryzu może prowadzić do zmian w funkcjonowaniu całego aparatu żuchwowo-czaszkowego, w tym stawów skroniowo-żuchwowych.

1. Poprawa funkcji stawów
   W przypadkach, gdy problem z zębami lub zgryzem jest przyczyną przeciążenia stawów skroniowo-żuchwowych, leczenie ortodontyczne może przynieść ulgę. Na przykład, w przypadku nieprawidłowego zgryzu, w którym zęby nie pasują do siebie w sposób równomierny, jeden ze stawów może być nadmiernie obciążony. To prowadzi do bólów głowy, zgrzytania zębami czy innych objawów TMD. Natomiast poprawa ustawienia zębów pozwala na wyrównanie obciążeń w obrębie stawów.
2. Redukcja napięcia mięśniowego
   Niewłaściwy zgryz może również prowadzić do nadmiernego napięcia mięśni w okolicach twarzy i szyi, co ma bezpośredni wpływ na zdrowie stawów skroniowo-żuchwowych. W wyniku terapii ortodontycznej i poprawy ułożenia zębów, zmniejsza się również napięcie mięśniowe. Ma to wpływ na poprawę krążenia w okolicy stawów i zmniejszenie ryzyka bólów głowy, bólów szyi i innych dolegliwości związanych z mięśniami twarzy.
3. Normalizacja pozycji żuchwy
   Podczas leczenia ortodontycznego dochodzi do stopniowej zmiany pozycji żuchwy w stosunku do czaszki, co pozwala na jej prawidłowe ustawienie. Takie ustawienie żuchwy może zapobiec jej nieprawidłowym ruchom, które prowadzą do urazów stawów skroniowo-żuchwowych. W przypadkach, gdy zgryz jest nierówny, żuchwa może przesuwać się w stronę jednej strony, co wywołuje asymetrię i dodatkowe napięcie w stawach. Korekta zgryzu może znacząco wpłynąć na równomierne rozłożenie obciążeń.

Profilaktyka i monitorowanie stawów skroniowo-żuchwowych podczas leczenia ortodontycznego

Ważne jest, aby podczas leczenia ortodontycznego nie zapominać o monitorowaniu stanu stawów skroniowo-żuchwowych. Regularne wizyty kontrolne u ortodonty oraz ewentualne konsultacje z chirurgiem szczękowym lub fizjoterapeutą mogą pomóc w zapobieganiu problemom ze stawami. Pacjenci powinni być świadomi możliwych objawów zaburzeń stawów skroniowo-żuchwowych, takich jak ból, trudności z otwieraniem ust, bądź zgrzytanie zębami, i zgłaszać je niezwłocznie swojemu lekarzowi.

Podsumowanie

Leczenie ortodontyczne, poprawiające ustawienie zębów i zgryz, może mieć korzystny wpływ na zdrowie stawów skroniowo-żuchwowych. Szczególnie w przypadkach, gdzie niewłaściwy zgryz prowadził do nadmiernego obciążenia tych stawów. Dzięki poprawie funkcji zgryzu, napięcia mięśniowego i pozycji żuchwy, pacjenci mogą odczuwać ulgę i zmniejszenie dolegliwości bólowych. Niemniej jednak, każda terapia ortodontyczna wiąże się z pewnym ryzykiem, szczególnie jeśli nie jest odpowiednio zaplanowana. Dlatego istotne jest, aby leczenie było nadzorowane przez specjalistów, którzy mogą monitorować zdrowie stawów skroniowo-żuchwowych i w razie potrzeby dostosować plan leczenia.